De handgemaakte bijbels van Wytze Fopma liggen nu op Japanse kansels
Toen de laatste producent van bijbels in Japan vorig jaar haar deuren sloot, kwam het Bijbelgenootschap in Tokio uit bij de Nederlandse boekbinder Wytze Fopma. ‘Ik wil alleen maar het beste afleveren.’
“Je moet het papier rustig bewegen en de pagina’s handmatig lostrekken,” vertelt Wytze Fopma aan zijn Japanse collega. “Dan krijg je geen strepen op het bladgoud, maar een egale glos.” Hij is op bezoek bij Maki Seihon, een boekbinder in Tokio die met grote machines elke dag duizenden boeken oplevert. Fopma pakt het anders aan: “Ik doe het liefst zoveel mogelijk met de hand. Zo heb ik ook de 300 bijbels gemaakt voor het Japanse Bijbelgenootschap”.
De geschiedenis van het christendom in Japan begon in de zestiende eeuw toen Portugese missionarissen voet aan wal zetten in het zuiden van Japan. Van daaruit werd het geloof naar de rest van het land verspreid. Bekende krijgsheren bekeerden zich tot het katholicisme, hun onderdanen volgden al snel en accepteerden het heilige geschrift. Met veel moeite werd er een Japanse versie van de Bijbel geproduceerd.
Vervolging
Het duurde slechts enkele decennia voordat de machtige krijgsheer, Toyotomi Hideyoshi, het geloof verbood. Christenen werden vervolgd, zowel missionarissen als Japanners. Pas aan het einde van de negentiende eeuw werd het weer mogelijk om het geloof openlijk te belijden. Het heeft een blijvend effect gehad: Ongeveer 1 procent van de Japanners is christelijk, maar het gaat dan nog altijd om bijna twee miljoen mensen.
De Bijbel kent meerdere vertalingen in het Japans, maar de meest gebruikte is de interconfessionele vertaling van het Japanse Bijbelgenootschap. “We hebben verschillende manieren waarop we onze bijbel laten maken,” vertelt Takako Kurosawa van de productieafdeling. Ze strijkt met haar vingers langs de boekenplanken in de winkel die het genootschap runt. “Dit zijn allemaal de standaardversies, maar de kanselbijbels willen we op de traditionele manier laten binden.”
Uitzonderlijk
Japan telt honderden kerken door het hele land, en in de meeste ligt een klassieke, in leer gebonden bijbel op de kansel. Tot vorig jaar werden deze geproduceerd in Japan, maar de laatste fabrikant heeft permanent zijn deuren gesloten. “We zagen het aankomen”, vertelt Kurosawa. “Een van de effecten van de vergrijzing. Maar we hebben de bijbels wel nodig.”
Het kostte het Bijbelgenootschap jaren om iemand te vinden die ze kon maken. Zo liet het proefversies drukken in Zuid-Korea en China. “Elke keer waren ze niet mooi gebonden of vielen ze uit elkaar. Toen stuitten we op een reproductie van de Bachbijbel in Nederland. Ik wilde meteen weten wie die had gemaakt. Ze waren uitzonderlijk,” zegt Kurosawa opgetogen.
Behoorlijk prijskaartje
“Dat is hoe ze bij mij terecht zijn gekomen,” vertelt Fopma met een lach. Het Bijbelgenootschap liet hem een proefversie maken, en vroeg daarna om een offerte. “Ik wist hoeveel werk het zou zijn, en ik wil alleen maar het beste afleveren. Als er een vlekje op zit, gaat hij in de recyclebak,” vertelt hij trots. “Daar hing dus ook wel een behoorlijk prijskaartje aan.”
De vuistdikke kanselbijbels zijn net afgeleverd in Tokio en de afnemers zijn er blij mee. “We verkopen ze voor 2000 euro per stuk,” vertelt Kurosawa.
Fopma heeft een bijbel uit de doos getrokken. Voorzichtig glijdt hij met zijn hand langs de kaft. “De Japanse versie lees je van rechts naar links, dus de voorkant zit waar bij ons de achterkant zit.” Hij slaat de bladzijden open. Van de flinterdunne randen van de pagina’s spiegelt een gouden glinstering. De leren kaft is tot op de millimeter gemeten, en elke naad en snee is minutieus aangebracht. “Ik kreeg de kans om op bezoek te gaan bij een kerk waar mijn bijbel op de kansel lag, en ik moet toegeven dat ik het niet droog hield.”
Minder gelovigen
De vergrijzing leidt er niet alleen toe dat de productie van bijbels moeilijker is geworden, ook de vraag is gedaald. “Het aantal gelovigen daalt, en daarmee ook de behoefte aan nieuwe drukken,” vertelt Makoto Yanagisawa, adjunct-directeur bij het Bijbelgenootschap. “Vroeger bestelden we duizenden bijbels, nu zijn het er honderden. Ik voorzie dat het er nog minder worden,” vervolgt hij.
Maar vooralsnog is er nog vraag naar bijbels. “Ik ben zo blij dat ik deze bijbels mocht maken,” vertelt Fopma. De kleine aantallen zijn voor hem geen probleem. “Ik geniet van het proces. Met mijn handen werken op eigen tempo. Deze kanselbijbels waren voor mij een godsgeschenk.”
Lees ook:Deze designerbijbel met bladgoud moet het lezen van het heilig boek weer aantrekkelijk maken
Een Amerikaanse uitgeverij heeft een designerbijbel van 300 dollar uitgegeven. De moderne versie zou het lezen van het heilige boek weer aantrekkelijk moeten maken.